Acar Baltaş: Futbolda prim yoluyla motivasyon

Futbol hayatını düzenli olarak milli takımda oynayarak geçirmiş, fakat hiç şampiyonluk yaşamamış futbolcularla birlikte bulundum. Sağlıklı bir futbolcu önemli bir derbiye veya milli maça hazırlık döneminde başarılı olmak için yeterli ve optimal fizyolojik gerilime, dolayısıyla psikolojik motivasyona sahiptir. Her düzeyde futbolcu için bir milli maçı veya derbi maçını kazanmak unutulmaz bir anıdır. Öte yandan vaat edilen para daha gelmeden zihinde harcanır ve oyuncunun odağını bozar.

Fizyolojik gerilimi yükseltir

Önemli bir derbi veya milli maç galibiyetini yüksek bir primle ödüllendirmeye çalışmak, fizyolojik gerilimi yükseltir ve başarı için gerekli olan optimal düzeyin üzerine çıkartır. Örneğin ezeli rakibini uzun yıllardır sahasında yenemeyen büyük bir takımın, yine sahasında oynanacak derbi maçında bunu başarmasının parasal karşılığı ne olabilir? Böyle bir maç öncesinde galibiyete özel prim vaat etmenin hiçbir yararı yoktur. Tam tersine prim iptal etmek ve galibiyet halinde takım resmini poster yaparak veya tişörte basarak taraftara bir sonraki maçta dağıtmak çok daha etkili bir motivasyon yoludur.

Plana sadık kalmak yeterlidir

Galibiyet primi futbolun kabul edilmiş bir parçasıdır. Bunun için sezon veya turnuva öncesinde belirlenen plana sadık kalmak yeterlidir. Belirlenen prim tutarlarının büyük olmaması gerekir.
Türkiye’den çok daha zengin ülkelerin, önemli başarılar için çok daha alçak gönüllü ödüller vermelerinin nedeni, çok daha alçak gönüllü ödüller vermelerinin nedeni, yukarıda anlatılan bilimsel
gerçekleri bilmeleri veya bilenlere danışmalarıdır. Başarılı yöneticiler oyuncularını parayla değil, anlam duygusuyla motive ederler.

Ödül kimin cebinden çıkıyor?

Peki yöneticiler neden bu yolu seçer? İnsanları harekete geçiren değerleridir. Her yönetici kendi motivasyon ögesini evrensel ve herkes için geçerli kabul ederek aynı ögeyle insanları motive etmeye çalışır. Futbolu yöneten yöneticilerin çok büyük çoğunluğunun hayattaki en önemli değeri paradır. Bu nedenle yönetici, kendisini memnun edecek ve “Başarılı yönetici” olarak
görülmesini sağlayacak, sonucu almak için galibiyet primini artırmayı tek yol olarak görür. Futbol yöneticilerinin başarı için ödülü artırmasının önemli bir nedeni de, ödülün kendi ceplerinden çıkmayıp başkaları tarafından ödenecek olmasıdır. Böylece yetki sahibi yönetici, önemli başarının verdiği mutlulukla soyunma odasına girdiğinde, bazı elebaşı oyuncuların yarattığı coşku
karşısında ‘Ağanın eli tutulmaz’ edasıyla toplumda rahatsızlık yaratacak ödüller vaat eder.

Esas görev yatırım yapmaktır

TFF’nin yüksek miktardaki ödülleri savunurken kullandığı gerekçe, maddi kaynağın vergilerden değil, federasyonun kendi etkinliklerinden yaratıldığı yönündedir. TFF’nin esas görevi ülkede futbolun alt yapısına daha çok yatırım yapılması ve sadece erkeklerin değil, kadınların da uluslararası düzeyde rekabet edilmesini sağlamaktır. Bu nedenle TFF kaynağını, vergi vermeme imtiyazına sahip, para içinde yüzen profesyonel oyunculara değil, hocalardan başlayarak futbolun alt yapısına, gençlere ve çocuklara yönlendirilmelidir.

Acar Baltaş'ın bu yazısı Platin Dergisi'nden alınmıştır