'Yasaları uygulayın'

Euroasia Sports’un organizasyonunda düzenlenen ‘Çıkış Tüneli: Global Şike Gerçekleri Konferansı’ dün İstanbul Point Hotel Barbaros’ta gerçekleşti. Konferansta Şike - Futbol ve Organize Suçlar adlı kitabın yazarı Dr. Declan Hill, Liverpool Üniversitesi Futbol Endüstrisi Grup Başkanı Dr. Rogan Taylor ile İtalya’daki şike skandallarıyla ilgili araştırmaları bulunan gazeteci Oliviero Beha ve yine İtalya’da spor-ekonomi ilişkileriyle ilgili çalışmalar yapan Andrea Di Caro konuşmacı olarak yer aldı. Euroasia Sports’un Genel Müdürü Kaan Ark’ın konuşmasıyla başlayan konferansta ilk konuşmacı Dr. Ragon Taylor’dı. Konuşmasına Macarlar’ın efsane ismi Puşkaş’ın, “Para azsa futbol da az para çoksa yolsuzluk büyüktür” sözleriyle başlayan Dr. Taylor, yolsuzluğun en fazla yaşandığı ülkelerin sırasıyla Çin ve Brezilya olduğunu söyledi. Taylor, Uzakdoğu’da durumun aslında ne kadar sistemsiz işlediğini şu hikayeyle özetledi: “Bir firma bir Çin kulübünü satın almaya gitti. Kulübün sahibini 7-8 ayda belirleyebildiler! Ardından kulübün muhasebe kayıtlarını incelemek istediler. Gelen evraklardan hiçbir şey anlamadılar. Bunun üzerine kulüp yetkilileri yeni belgeler getirdi. Ancak onlar da anlamsızdı. Bir sonraki toplantıda Çin kulübünün yaşlı bir üyesi, başka evrakları olduğunu da söyledi. O bilgileri edindikten sonra evraklarda her maçta hakemlere ödeme yapıldığını tespit ettiler. Kulüp çalışanlarına “niçin bu ödemeleri yapıyorsunuz” diye sorduklarında, “Ama diğer kulüpler de ödeme yapıyor” yanıtını aldılar. Bunun üzerine, “diğer kulüplerle de anlaşın ve ödemeyi kesin” teklifi yaptılar. Kulüp yetkilileri ise enteresan bir yanıt verdi: “Onların ödemeyeceğinden emin olamayız!..” Buradaki durum şuydu. Bu kulüpler avantaj sağlamaya çalışmıyorlardı, denge sağlamaya çalışıyorlardı...

‘Bu harika bir haber’

Taylor’ın ardından söz alan Dr. Declan Hill, “Bu harika bir haber” dedikten sonra, şöyle devam etti: “Evet bu harika bir haber çünkü en sonunda birileri bu işin üzerine gitme kararı aldı.” Uluslararası futbol arenasında yolsuzluklarla ilgili soruşturmalara dikkat çeken Hill, Yunanistan, Macaristan ve Güney Kore’de de tutuklamalar olduğunun altını çizerek, şike ve teşvik organizasyonlarını önlemeye yönelik önerilerini sıraladı. Hill, “Yolsuzluğu çözmek, bununla savaşmak mümkün değil derseler, inanmayın. Çünkü yolsuzluğun yüzde 95’ini futboldan uzaklaştırmak çok kolay” dedi.

‘Anonim muhbir hattı oluşturulmalı’

Hill şunları söyledi: “Türk futbol camiası anonim bir muhbir hattını devreye sokabilir. Hakem ya da oyuncu olabilirsiniz. Size şike teklif edenler varsa, bu telefonu arayıp, ihbarda bulunabilirsiniz. Ama bu sistem TFF tarafından yürütülmemeli, tamamen bağımsız olmalı. Mesela bir futbolcu bu hattı aradığında, “Aaa bu bizim Mehmet”in sesi” dememeli! New York futbol departmanı bunu yaptı. Ve her çağrıya bir numara veriliyor. Eğer soruşturma açılırsa, sadece o müfettiş ve kişinin bileceği bir numara veriliyor. Böylece soruşturma sağlıklı şekilde yürütülüyor. Bir başka şey. TFF’nin neden bir güvenlik birimi yok. Bütün büyük federasyonların eski polis teşkilatında çalışmış personelleri var. Spor yetkililerinin emniyet teşkilatından da kişilere ihtiyacı var. Son olarak, oyuncular paralarını zamanında almalı. Hem eğitim hem de sağlık yan ödemeleri olmalı. Eğer yolsuzluğa karışırlarsa bunları kaydedeceklerini bilmeliler.”

‘Yatırımcılar, İtalya’ya güvenmiyor’

İtalya’daki şike skandalları ve yolsuzluklarla ilgili bir kitabı bulunan gazeteci Oliviero Beha ise futbol dünyasının üst kademesinde yer alan insanların aslında yolsuzluklarla ne kadar içli dışlı olduğunu ispatlayan örnekler verdi. Beha, “2006’da ortaya çıkan skandalda Futbol Federasyonu Başkanı Franco Carraro da vardı. Bütün bu soruşturmalardan hiçbir ceza almadan çıktı. Ve o dönem onun yardımcısı da Moggi’ydi. 2006’da bir başka federasyon yardımcısı Abbate’ydi ve o şu anda hem İtalya Futbol Federasyonu Başkanı hem de UEFA Başkan Yardımcısı..” Spor-ekonomi konularında araştırmaları bulunan Andrea Di Cario ise markanın zedelenmesi halinde kulüpler için iflasın kaçınılmaz hale gelebileceğini ileri sürdü. Di Cario, “İtalya’da futbol kulüplerinin toplam gelirinin yüzde 65’ini TV gelirleri oluşturuyor. Eğer TV’ler bu gibi yolsuzluklar nedeniyle futbolun artık değersiz olduğuna inanır ve yayın gelirlerini geri çekerlerse, iflas kaçınılmaz olur. İtalya’da yaşananlar nedeniyle yabancı yatırımcılar futbola güvenmiyor ve İngiltere’ye, İspanya’ya yöneliyorlar” diye konuştu.

‘Suçlular sistemden atılmalı’

Konferansın son oturumunda soru-cevap bölümüne geçildi. Türkiye’de yaşanan soruşturma süreciyle ilgili sorulara Oliviero Beha, “Spor mahkemeleri oluşup, normal adalet mekanizmalarına başvurararak, onlardan bazı taleplerde bulunduklarında süreç sağlıklı şekilde yürütülecek” yorumunu yaptı. Dr. Declan Hill ise büyük kulüplerin küme düşürülme cezası aldığında futbolun uğrayacağı zararlar olup olmayacağı sorusuna, “Bence tek bir kanun gerekiyor. Zenginler ve fakirler için ayrı ayrı kanun olmaz. Onlar cezalandırılamayacak kadar zengin diyemezsiniz. Zengin bir takım ikinci kümeye düşürelemez de dememelisiniz. Kısacası yasalar uygulanmalı. Suç var ve yasalar uygulanmazsa, futbolun marka değeri o zaman düşer” yanıtını verdi. Bir gazetecinin, “Bu soruşturmadan bir sonuç alınırsa, bundan sonra benzeri olayların tekrarlanmaması mümkün olur mu? Ne yapılmalı?” sorusuna çok net bir yanıt verdi: “Bir evi temizlediyseniz, onu sürekli temiz tutmak zorundasınız. Çünkü o ev birkaç ay sonra tekrar kirlenir.

Futbol din gibidir. Peki eğer oynanan oyun temiz değilse o insanların oyuna tapmasının ne anlamı kalıyor. Hatta bu durum bir parkta oynanan oyundan daha kirli duruma geliyor. Bu nedenle evin camları açılmalı ve içeri ışık girmeli.” İtalyan gazeteci Andrea Di Cario ise, “İtalya”da 2006’da Calciopoli skandalına karışan isimlerden Moggi, hep gündeme geldi. Bu sistemde yer alanların yüzde 90’ı ceza almadı ve sistem içerisinde kaldı. Bir şekilde başka sıfatlarla bu sistemin parçası olmaya devam ettiler. Onlar sistemin içerisinden atılmadığı sürece, yolsuzluğun engellenmesi mümkün değil. Bu kişiler sistemden uzaklaştırılmalılar” diyerek, sike ve yolsuzluklarda rol alanların cezalandırılması gerektiğine dikkat çekti.

‘Büyük para büyük yolsuzluk’

Declan Hill’e konferansta eşlik eden diğer isimler ise, spor sosyolojisi konularında dünyaca ünlü isimler Oliviero Beha, Andrea Di Caro ve Dr. Rogan Taylor’dı. Konferansta ilk sözü alan Rogan Taylor Macarlar’ın efsanevi futbolcusu Puşkaş’ın sözü ile giriş yaptı. ‘Small money, small football. Big money, big corruption’ (Küçük para, küçük futbol. Büyük para, büyük yolsuzluk) sözüyle konuşmasına başlayan Taylor, futbol üzerinde yolsuzlukların en çok yapıldığı ülkeleri Brezilya ve Çin olarak tanımladı. Organizasyonu düzenleyen Euroasia Sports’un Genel Müdürü Kaan Ark ise, “Euroasia Sports markası altında ülkemiz sporuna yıllardır hizmet veriyoruz. Güzel ülkemin sporuna hizmet üretirken ana motivasyonumuz hep Türk sporunu daha ileriye götürmek olmuştur” dedi.

Declan Hill kimdir?

Şike ve uluslar arası spor yolsuzlukları konusunda dünyanın önde gelen uzmanlarından biri olan Declan Hill, gazetecilik, akademisyenlik ve danışmanlık yapmaktadır. 2008 yılında, Oxford Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü’nden Doktora alan Hill,aynı zamanda ‘Şike: Organize Suçlar ve Futbol’ isimli kitabın da yazarıdır. Hill’in bu kitabı on beş dile çevrildi. Kitap küreselleşen bahis pazarının uluslar arası spor organizasyonları için yarattığı yeni tehlikeleri ve Şampiyonlar Ligi, Dünya Kupası da dahil olmak üzere profesyonel futbol liglerindeki olası şikeleri özetlemektedir. Çeşitli zamanlarda yayınlanmış bilimsel makaleleri, Rus mafyasının profesyonel buz hokeyi üzerine etkisini konu alan incelemesi de bulunan Hill, amatör olarak boksla ilgileniyor.

3