'Var' için daha erken

Ukrayna ile oynadığımız maçtaki hakem kararları gündeme damga vurdu. Maçın ardından bu maçta FIFA’nın neden Video Yardımcı Hakem (VAR) uygulamasını kullanmadığı ve eğer kullanılmış olsa, verilen kararların VAR sisteminin müdahale edebileceği konular olup olmadığı çokça tartışıldı.

Öncelikle belirtmek gerekir ki; maç içerisinde aleyhimize yapılanlar, siyahla beyaz gibi net ve tartışmaya gerek olmayan hatalardı. Ofsayttan atılan gol ve dışarıdan çevrilen top; “Golden önce bir sorun var mı?” sorusunun net cevabıydı.

Diğer taraftan verilen ve verilmeyen penaltılar da direkt olarak VAR protokolüne dahil olan konulardır. Kısaca VAR sistemi aleyhimize yapılan bu hataları düzeltme potansiyeline sahipti.

Sisteme hazır değil

VAR sisteminin neden bu maçta uygulanmadığı konusuna gelirsek… Hangi turnuva ya da maç olursa olsun VAR sistemini denemek ve uygulamak tamamen IFAB’ın onayına bağlı. IFAB’nın resmi sitesine baktığınızda Dünya Kupası eleme maçları için verilmiş bir iznin olmadığını görüyoruz.

Belli ki; U20 Dünya Kupası ve Konfederasyon Kupası’nda sistemi deneyen ve 2018 Dünya Kupası’nda da denemek üzere izin alan FIFA, elemeler için böyle bir talepte bulunmamış.

Bunun iki sebebi olabilir. Birincisi: Sistem test aşamasına gelmeden eleme müsabakaları başlamıştı. Bu yüzden “Maçlar oynanırken kural değişmez?” mantığı ağır basmış olabilir.

Bence ikinci ve en önemli sebep ise; henüz tüm dünyanın bu sisteme hazır olmaması, gerekli alt yapının bulunmaması ve VAR konusunda eğitim almış uluslararası hakem sayısının yetersizliğiydi.

Alt yapı şart

Eleme maçları tüm dünyada oynanıyor. VAR sistemine destek veren ve sitemi ülkesinde en az bir stada kurmuş olan dünyada sadece 15 ülke var. Sisteme mesafeli duran, henüz kararını vermemiş ya da tamamen karşısında olan federasyonlar da mevcut. Yani VAR’ı kullanmak için sistemin alt yapısı dünyada emeklemeye bile başlamış değil.

Yakın futbol tarihinde, uluslararası organizasyonların eleme aşamalarında bu sistemi zorunlu kılmak da bu açıdan pek mümkün görünmüyor.

Kendi liglerinde bu sistemi uygulamayı düşünmeyen çok fazla ülke, hatta sistemin maliyetini karşılamak konusunda sıkıntı yaşayacak ülkeler de var. Çünkü sistem çok ciddi bir alt yapı maliyetiyle birlikte; bakım, onarım ve teknik yapılanma için personel istihdamını zorunlu kılıyor.

Maliyeti çok daha düşük olan Gol Çizgisi Teknoloji’sinin bile henüz zorunlu hale getirilemediği bu tür organizasyonlarda, VAR uygulanması konusunda sabırsızlanmamız için daha çok erken.